Wodomierze

Podział wodomierzy

   Wodomierze są  urządzeniami służącymi do pomiaru i rejestracji objętości przepływającej wody w instalacji. W zależności od budowy i zasady działania dzielą sie na:
– wodomierze skrzydełkowe
– wodomierze śrubowe
– wodomierze sprzężone
rzadziej stosowane konstrukcje to: wodomierze zwężkowe i przepływomierze
 
Oznaczenia wodomierzy
 
Wodomierze skrzydełkowe produkowane są dla średnic przewodów od DN15-40 mm i mogą mieć wykonanie:
            JS– jednostrumieniowe suchobieżne
            WS– wielostrumieniowe suchobieżne
            Wodomierze śrubowe produkowane są dla średnic przewodów DN 50-500mm i mogą mieć wykonanie:
            MW – z poziomą osią wirnika
            MP – z pionową osią wirnika
             Wodomierzy do pomiaru wody zimnej mają kolor niebieski (maksymalna temperatura wody do 50°C), do pomiaru wody gorącej kolor czerwony (maks. temp. wody do 90°C). Na tabliczce znamionowej wodomierza możemy też odczytać inne istotne dane, jak:
– sposób montażu: H– poziomy,  V– pionowy
– klasę metrologiczną (dokładność pomiaru): A, B, C, przy czym klasa A- ma najniższą dokładność pomiaru przy małym obciążeniu, klasa C- najwyższą.
qmin – minimalny strumień objętości, poniżej tej wartości wodomierz źle wskazuje (błąd pomiaru większy od dopuszczalnego)
qs– próg rozruchu wodomierza
qt– strumień objętości pośredni
qmax– strumień objętości maksymalny, jest dwukrotnie większy od  q, przekroczenie tej wartości powoduje bardzo duży spadek ciśnienia na wodomierzu (powyżej  0,1 MPa)
Przykład – wodomierz o oznaczeniu A·V,B·H, PN- 1,6 MPa, Dp 0,1 MPa, JS1,5m3/h, 90°C – oznacza: wodomierz skrzydełkowy, jednostrumieniowy do wody ciepłej, przeznaczony do pracy przy maksymalnym ciśnieniu czynnika 16 bar, o przepływie nominalnym 1,5m3/h i maksymalnym 3,0m3/h i stracie ciśnienia przy qmax– 1 bar. Wodomierz ten posiada klasę metrologiczną B przy pracy poziomej i A przy pracy pionowej.
 
Charakterystyka wodomierzy
 
  • wodomierze skrzydełkowe mają wbudowany wirnik (oś wirnika umieszczona jest prostopadle do kierunku przepływającej przez wodomierz wody), zaopatrzony w kilka rozmieszczonych równomiernie łopatek (skrzydełek); wodomierze te można podzielić na:
    – jednostrumieniowe, w których woda dopływa do wirnika jednym zwartym strumieniem; przeznaczone są do pomiaru zużycia wody zimnej o temp. do +50°C i wody ciepłej o temp. do +90°C w budynkach mieszkalnych; nominalny strumień objętości (Qn) wynosi od 1 do 10 m3/h,
  • wodom1.jpg
    – wielostrumieniowe, w których woda dopływa do wirnika wieloma strumieniami – symetrycznie wokół wirnika; przeznaczone są do pomiaru zużycia wody zimnej o temp. do +50°C i wody gorącej o temp. do +120°C; zaleca się ich stosowanie w piwnicach i studzienkach wodomierzowych; dostępne średnice przyłączy tych wodomierzy wynoszą od 15 do 40 mm, a nominalny strumień objętości (Qn) od 1,5 do 10 m3/h;
  • wodomierze śrubowe mają wirnik wyposażony w łopatki tworzące śrubę wielozwojową; wyróżnić można wodomierze śrubowe z pionową lub poziomą osią wirnika; stosuje się je do pomiaru objętości wody zimnej o dużej zmienności natężenia przepływu, przy Qn rzędu 15-500 m3/h; dostępne średnice przyłączy tych wodomierzy wynoszą od 50 do 500 mm;
  • wodom2.jpgwodom11.jpg
Fot. U góry wodomierz śrubowy MW z pozioma osią wirnika, u dołu MP z pionowa osią wirnika
  • wodomierze sprzężone zbudowane są z dwóch wodomierzy o różnych nominalnych strumieniach objętości oraz z urządzenia przełączającego, regulującego samoczynnie strumień objętości w obu wodomierzach; najczęściej są to: wodomierz śrubowy (do pomiaru dużych strumieni objętości wody) i skrzydełkowy wielostrumieniowy (do pomiaru małych strumieni objętości wody). Stosuje się je w instalacjach, w których występuje bardzo duże zróżnicowanie w poborze wody (np. w szpitalach, hotelach, szkołach, budynkach użyteczności publicznej o dużym zagrożeniu pożarowym, gdzie znaczne pobory wody mogą występować w sporadycznych i awaryjnych sytuacjach). Nominalny strumień objętości (Qn) wynosi od 15/2,5 do 150/10 m3/h. Wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wodomierze, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 20 lutego 2004 r. (DzU nr 40, poz. 360). wodom3.jpg
Przepływomierze
Należą do urządzeń   mierzących objętość  czynnika poruszającego się przez powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu. W instalacja wodociągowych wykorzystywane są przepływomierze:
– zwężkowe (wykorzystujące do pomiaru przepływu spadek ciśnienia na przeszkodzie w postaci, dyszy, kryzy lub zwężki Venturiego)
– rotametry (wykorzystujące do pomiaru pływak umieszczony w stożkowej rurze)
– przepływomierze turbinowe i wirowe
wodom4.jpg              wodom5.jpg
Fot. Przepływomierz turbinowy po lewej i rotametry po prawej