Struktura placu budowy

Plac budowy stanowi wyodrębniony teren, na którym przebiegają procesy budowlano-montażowe, pomocnicze i usługowe związane z budową określonego obiektu lub grupy obiektów. Wielkość placu budowy zależy od charakteru procesów technologicznych związanych z budową oraz z okresem jej trwania, przy czym zawsze wynika ona z warunków miejscowych. Każdy plac budowy powinien uwzględniać funkcjonalne potrzeby wykonawcy budowlanego oraz ekonomikę rozwiązań organizacyjnych. Koszty zagospodarowania placu budowy wynoszą 1,6 do 5,5 % i więcej wartości obiektów realizowanych na określonym placu budowy. Niższa wielkość udziału dotyczy placów budowy łatwo dostępnych i uzbrojonych. Rosną one w przypadkach terenów nieuzbrojonych, wymagających wykonania tymczasowych sieci doprowadzających i odprowadzających. Udział wzrasta przy utrudnieniach, jakie np. występują przy realizacjach w śródmieściach miast i na tzw. budowach „plombowych”.

Zagospodarowanie placu budowy jest to zespół elementów niezbędnych do wykonania zadań budowlanych i ewentualnie montażowych oraz zabezpieczenia potrzeb załogi w konkretnych warunkach realizowanej budowy. Składają się na niego:

— sprzęt transportu pionowego i pionowo-poziomego (przy użytkowaniu żurawi),

— maszyny o zmiennych stanowiskach i/lub frontach pracy,

— drogi dojazdowe i trasy komunikacyjne w obrębie placu budowy,

— przyobiektowe składowiska materiałów i prefabrykatów,

— bliskie zaplecze produkcyjne, jak punkty przygotowania betonów i zapraw, zbrojarnie, warsztaty ciesielsko-stolarskie, ślusarskie itp.,

— składowiska materiałów budowlanych i magazyny materiałowe budowy,

— budynki tymczasowe z pomieszczeniami sanitarno-bytowymi i biurowo-administracyjnymi,

— urządzenia bezpieczeństwa pracy i ochrony przeciwpożarowej,

— instalacje: wodociągowo-kanalizacyjna, cieplna, elektryczna, sprężonego powietrza, 

— urządzenia łączności i sygnalizacji,

— ogrodzenie placu budowy.

W realizacji obiektów liniowych organizuje się tzw. zaplecza budowy. Ogólnie zapleczem budowy określa się zespół elementów: środków technicznych i materialnych, niezbędnych do realizacji określonego zadania budowlanego przez wydzielony potencjał wykonawczy. Zlokalizowane są one w granicach rejonu budowy lub w jej najbliższym sąsiedztwie na czas realizacji robót. Zakres zagospodarowania zaplecza budowy wynika głównie z potrzeb wykonawcy i technologiczno-organizacyjnych rozwiązań realizacji zadań budowlanych. Rzeczowo jednak zaplecze budowy może obejmować te same elementy co plac budowy.

Rys. Plan zagospodarowania placu budowy w skali 1:500.

 

Kolejne czynności przy organizowaniu placu budowy

 

Przy projektowaniu zagospodarowania placu budowy kolejność lokalizacji poszczególnych elementów zagospodarowania jest następująca:

– drogi obejmujące dojazdy do placu budowy od najbliższej drogi transportu kołowego, stacji kolejowej lub trasy wodnej oraz drogi transportu wewnętrznego na placu budowy,

– place składowe materiałów i element6w konstrukcyjnych oraz magazyny wraz z urządzeniami załadunkowo-wyładunkowymi,

– urządzenia do wytwarzania półfabrykatów (punkty produkcyjne mieszanki betonowej  i zapraw, zbrojarnie, ciesielnie itp.),

– urządzenia do wytwarzania prefabrykatów (betonowych i żelbetowych), urządzenia usługowe (bazy maszyn budowlanych, bazy transportowe, bazy materiałowe itp.),

– budynki administracyjno-socjalne (tymczasowe) na placu budowy dla robotników i personelu technicznego zatrudnionego na budowie (zaplecze biurowe i socjalno-bytowe),

– urządzenia ogólne budowy, które obejmują zaopatrzenie w wodę, energię elektryczną,

sprężone powietrze,   urządzenia przeciwpożarowe itp.

Pierwszeństwo projektowania lokalizacji dróg przy projektowaniu zagospodarowania placu budowy można uzasadnić szczególnie dużymi stratami w przypadku niewłaściwego ich usytuowania.

Lokalizacja składowisk ciężkich materiałów i związanych z nimi integralnie urządzeń do wytwarzania prefabrykatów i prefabrykat6w bezpośrednio po zlokalizowaniu dróg jest wynikiem ich powiązania z trasami komunikacyjnymi na placu budowy.

 

Kolejność realizacji zagospodarowania placu budowy jest odmienna od  kolejności jego projektowania.

Najpierw powinno się budować pomieszczenia dla kierownictwa budowy oraz tymczasowe magazyny. Równocześnie z tymi obiektami należy rozpoczynać budowę zaplecza socjalno-bytowego na potrzeby pracowników zatrudnionych na budowie. Budowę tras komunikacyjnych należy rozpoczynać od drogi dojazdowej łączącej plac budowy ze stałymi drogami użyteczności publicznej. Droga dojazdowa powinna być budowana jako droga przeznaczona do stałego użytkowania.

Zaplecze produkcyjno-usługowe powinno być wykonane przed rozpoczęciem określonych robót budowlanych. Kolejność realizacji obiekt6w zaplecza powinna być następująca:

– magazyny,

– warsztaty,

– bazy transportowe,

– pomieszczenia dla podwykonawców.

Równocześnie z budową zaplecza socjalno-bytowego i produkcyjno-usługowego należy doprowadzić wodę, energię elektryczną itp.

 

3.2 Transport wewnętrzny budowy

Obecnie nie zachodzi potrzeba składowania na placach budów dużych zapasów materiałowych. Należy je jak najbardziej ograniczać, zapewniając jednak ciągłość produkcji. Paletyzacja i konteneryzacja (stosowanie zasobników) umożliwiają dostawy materiałów bezpośrednio na fronty pracy brygad. Jest to praktyka wysoce zalecana, bo ekonomiczna, jednak wymagająca bardzo wysokiego poziomu organizacji produkcji i dostaw dla niej niezbędnych zasobów. Stosowany obecnie sprzęt do transportu materiałów i prefabrykatów budowlanych, coraz bardziej doskonały i coraz droższy, wymaga bezwzględnie dobrych warunków drogowych.

Drogi dojazdowe i wewnętrzne

Przebieg dróg na placu budowy powinien uwzględniać układ tras stałych, które są lub będą używane po zakończeniu budowy. Na potrzeby budowy drogi te uzupełnia się dojazdami i drogami tymczasowymi. Każdą budowę należy rozpoczynać od ograniczenia terenu i uzbrojenia go w instalacje, a następnie należy wykonać drogi.

Roboty drogowe na placu budowy powinny być zakończone jednocześnie z ukończeniem magazynów na materiały, a przed rozpoczęciem zasadniczych robót budowlanych. Układ dróg na budowie zależy w dużej mierze od położenia palcu budowy względem dróg gminnych, dojazdowych. Jeśli plac sąsiaduje z dwoma drogami dojazdowymi, najkorzystniej wykonać dwie bramy i stosować układ przelotowy w którym transport dojeżdżający na budowę jedną bramą opuszcza ją drugą. Wyróżnić tutaj możemy dwa układy dróg, tzw. przelotowy i obwodowy (rys.1). Ich zaleta jest mała szerokość drogi (droga jednokierunkowa) i mniejsze prawdopodobieństwo kolizji. W układzie przelotowym dodatkowo mamy do czynienia z niskimi kosztami związanymi z minimalną długością dróg.

Rys.1 Układ dróg przelotowy i obwodowy.

 

Jeśli dojazd do budowy możliwy jest tylko z jednej strony, jedną bramą, stosuje się układy wahadłowy, promienisty i pierścieniowy (rys.2).

Rys.2 Schematy ruchu drogowego na budowie. a) wahadłowy, b) promienisty, c) obwodowy

Jeżeli jest niemożliwe wykorzystanie dróg stałych dla celów budowy przygotowuje się drogi tymczasowe. Mogą to być drogi gruntowe doziarnione kruszywami dobrze odprowadzającymi wodę lub drogi z prefabrykowanych płyt żelbetowych. Przykładowe układy konstrukcyjne dróg tymczasowych na placu budowy przedstawiono na rysunku 1. Drogi dla pojazdów nośności ponad 6 t wymagają nawierzchni z prefabrykatów żelbetowych układanych na gruntach piaszczystych bezpośrednio, a przy gruntach średnio przepuszczalnych – na podłożu z piasku. Grunty mało przepuszczalne wymagają podłoża z tłucznia lub gruboziarnistego żwiru. Za jedne z najbardziej właściwych prefabrykatów drogowych uważa się  płyty ażurowe i pełne  przedstawione na Fot.1 i 2.

Fot.1 i 2 Płyty drogowe ażurowe i pełne.

Minimalne szerokości dróg należy przyjmować w zależności od częstotliwości ruchu i obciążenia według tabeli 1

Drogi typu lekkiego

 

To najczęściej drogi gruntowe tymczasowe, ich szerokość powinna być większa od minimalnego pasa ruchu który wynosi:

-3m przy ruchu jednokierunkowym

-6m przy ruchu dwukierunkowym

Na drogi gruntowe nadają się grunty piaszczysto-gliniaste i gliniasto-piaszczyste. Drogi te wykonuje się przez wyrównanie nawierzchni i wykonanie naturalnego spadku zapewniającego spływ wód deszczowych. Zwykle stosuje się drogi o kształcie daszkowym lub łukowym. Spadki dróg powinny wynosić:

– podłużny 1-5%

– poprzeczny 3% dla gruntów lekkich i 3-6% dla gruntów średnich

Rys. Drogi gruntowe. a) typu daszkowego, b) typu łukowego.

 

Po wyprofilowaniu drogę zagęszcza się walcami tak, aby ślad walca nie był w końcowej fazie większy niż 1,5cm.tak przygotowana droga może byc wykorzystywana do ruchu pojazdów o maksymalnym nasileniu 5000 kN/dobę.

 

Ulepszone nawierzchnie gruntowe

 

Wykonuje się poprzez:

– stabilizacje gruntu materiałami wiążącymi

– mechaniczną stabilizacje gruntu 

– mechaniczna stabilizacje wraz z dodaniem materiałów wiążących

jako stabilizatory dodaje się zwykle cement, smołę i wapno. Minimalna warstwa drogi ulepszonej powinna mieć 15-30cm grubości. Drogi ulepszone wytrzymują obciążenia do 8000 kN/dobę. Wykonanie nawierzchni ulepszonej może być wykonane sposobem korytkowym lub powierzchniowym.

Rys. Nawierzchnia gruntowa ulepszona sposobem powierzchniowym

Rys. Nawierzchnia ulepszona sposobem korytkowym 1- filtr gruntowy, 2-sączek odprowadzający wodę do rowu przydrożnego

 

W metodzie powierzchniowej dowieziony grunt rodzimy i dodatki stabilizujące rozkłada się równiarkami jednocześnie  mieszając ze sobą.   Następnie zagęszcza walcami. W metodzie korytkowej mieszanki gruntu i stabilizatorów układa się w wykonanym uprzednio zagłębieniu warstwami o grubości 15cm i zagęszcza walcami.

 

Drogi żwirowe

Drogi żwirowe o charakterze tymczasowym wykonuje się na podkładzie z piasku, jeśli grunt jest nieprzepuszczalny lub bezpośrednio na gruncie jeśli jest przepuszczalny. Żwir układa się na uprzednio przygotowanym torze drogi stosując jako lepiszcze glinę w ilości około 30%. Grubość ułożonej warstwy powinna wynosić 20-30 cm. Szerokość drogi żwirowej w zależności od rodzaju ruchu (jednokierunkowy, dwukierunkowy) powinna wynosić 7-12m, a maksymalny spadek podłużny do 6%.

Drogi z prefabrykatów betonowych

Są obecnie najczęściej stosowane. jako prefabrykaty wykorzystuje się:

 – płyty trapezowe

– płyty wieolootworowe typu IOMB

– Płyty sześciokątne

– płyty pełne prostokątne typu MON

 

Płyty trapezowe – maja kształt trapezu równoramiennego o wysokości 300 cm i długości podstaw odpowiednio 102 i 118 cm. Grubość płyt wynosi 14 cm. W części dolnej przyległej do gruntu płyty maja wykonane żebra zabezpieczające przed przesuwaniem się płyty. Na odcinkach prostych płyty trapezowe układane są naprzemiennie, natomiast na łukach dróg współśrodkowo, pozwalając na wykonanie zakrętu o promieniu 20m.

Rys. Układanie płyt trapezowych, a) naprzemiennie na odcinkach prostych, współosiowo na łukach, b) przekrój przez drogę.

 

Przez odpowiednie kombinacje układania boków dłuższych i krótszych można tez uzyskać inne luki o promieniu 34, 41, 62 i 103m. Jedna płyta waży 1,2t posiada zbrojenie z dwóch siatek stalowych spawanych. Siatka dolna wykonana jest z prętów o średnicy 8 i 12mm z rozstawem 10x12cm, siatka górna z prętów o średnicy 8mm i rozstawem 20x24cm. Płyty posiadają na brzegach wręby dzięki którym można montować płyty na zakładkę. Zapobiega to klawiszowaniu płyt.

 

Płyty wielootworowe JOMB/JUMBO

Są najbardziej rozpowszechnione, produkowane w dwóch wersjach:

– do układania ręcznego o masie 177 kg i wymiarach 1,00×0,75×0,125m

– do układania mechanicznego o masie 500 kg i wymiarach 1,00×1,75×0,15m

Rys. Przykładania układów dróg z płyt IOMB.

 

Płyty IOMB należy układać na podsypce piaskowej grubości 10-15cm. Na odcinkach prostych płyty układa się pasami z odstępem 0,5m. na łukach płyty układane są na całej szerokości drogi.

Fot. Płyta JOMB.

 

Płyty betonowe DT

 

Betonowe elementy drogowe typu DT mają kształt sześciokąta i można z nich układać nawierzchnie pełne lub pasowe o szerokości 86 cm. Produkowane są także kształtki uzupełniające umożliwiające układanie równych boków drogi. Układa się je ręcznie na podsypce piaskowej. Odpowiednie wyprofilowanie spodu płyty zapobiega jej przesuwaniu się.

Rys. Ukladanie nawierzchni drogowej z plyt DT a) uklad pełny, b) układ pasowy

Płyty pełne typu MON

Produkowana jest jako pela o wymiarach: 300 x 100 x 15cm; masa 1szt: 1120 kg;  300 x 120 x 15cm; masa 1szt: 1344 kg; 300 x 150 x 15cm; masa 1szt: 1680 kg. Ich układanie jest najbardziej pracochłonne ale zapewnia możliwość przenoszenia na drodze największych obciążeń. Płyty maja na tyle duże wymiary, że pozwalają na układanie pasów dróg o szerokości 3m.

Rys. Płyta drogowa typu MON