Wstęp
Dobór skrzynek rozsączających omówiono na podstawie materiałów firmy Wavin. Z uwagi na różny charakter skrzynek poniżej zostaną omówione zasady projektowania podziemnego systemu rozsączającego według metody obliczeniowej ATV-DVWK-A 138.
W powyższej metodzie oblicza się wymaganą długość skrzynek. Znając ich wymiary można następnie wyznaczyć wymaganą ilość skrzynek. Długość obliczamy ze wzoru:
gdzie:
L – długość skrzynek rozsączających [m]
An – zredukowana powierzchnia [m2]
rd – natężenie deszczu miarodajnego [l/s ・~ ha]
D – czas trwania deszczu [min]
b – szerokość modułu (systemu) rozsączającego [m]
h – wysokość modułu (systemu) rozsączającego [m]
sr – współczynnik akumulacyjny dla skrzynek rozsączających (np. dla Wavin Q-Bic/AquaCell – 0,95 do 0,96)
kf – współczynnik filtracji gruntu [m/s]
Zredukowana powierzchnia spływu wód deszczowych obliczana jest ze wzoru:
gdzie:
ψ – współczynnik spływu
A – powierzchnia [m2]
Współczynnik spływu można przyjmować według Błaszczyka:
– dachy kryte blachą – ψ = 0,95
– dachy kryte papą lub dachówką, nawierzchnie asfaltowe lub brukowane ze szczelną szczeliną – ψ = 0,90
– nawierzchnie brukowane lub z płytek betonowych z nieuszczelnioną spoiną – ψ = 0,80
– dzielnice śródmiejskie z centrum usługowym, szeregowa zabudowa jednorodzinna – ψ = 0,60
Ocena warunków gruntowo-wodnych
W przypadku budowy nowych obiektów warunki gruntowo-wodne powinny być określone w projekcie, natomiast dla już istniejących obiektów należy rozpoznać rodzaj gruntu, np. przez przeprowadzenie oceny przepuszczalności gruntu, zwanej testem perkolacyjnym.
Sprawdzenie rodzaju gruntu (przepuszczalności) w miejscu instalacji
W tym celu należy wykonać wykop do takiej głębokości, na jakiej będzie się znajdował projektowany system (dno skrzynek retencyjno-rozsączających). Następnie w dnie wykonuje się dołek o wymiarach w planie 30 x 30 cm i głębokości 15 cm.
Przed przystąpieniem do pomiarów grunt wokół dołka należy nawilżyć.
W przypadku piasku do nawilżenia wystarczy kilka lub kilkanaście
wiader wody, która jest dość szybko wchłaniana przez grunt.
Jeżeli mamy do czynienia z gruntami trudno przepuszczalnymi
i suchymi, nawilżanie powinno trwać kilkanaście godzin lub około
jednej doby. Następnie do dołka należy wlać 12,5 l wody. Głębokość
wody w dołku wyniesie wówczas około 139 mm.
Rys. Po prawej model testu perkolacyjnego
W tym momencie należy uruchomić stoper i mierzyć czas opadania
zwierciadła wody w dołku o 10 mm.
Czas wsiąkania:
do 0,2 min – grunty klasy A (rumosze, żwiry, pospółki),
od 0,2 do 1,5 min – grunty klasy B (piaski grube i średnie),
od 1,5 do 13 min – grunty klasy C (piaski drobne, lessy),
od 13 do 60 min – grunty klasy D (piaski gliniaste i pylaste).
Współczynnik przepuszczalności gruntu (kf)
Współczynnik przepuszczalności luźnych skał klastycznych (piasek, żwir) zależy przede wszystkim od wielkości ziaren. Poniższy wykres przedstawia współczynnik filtracji wg ATV-DVWK-A 138 (2002).
Zalecany zakres infiltracji kf od 10–3 do
10–6 m/s. W przypadku wartości
kf większych od 10–3 wody opadowe przy małych odległościach
wód gruntowych przesiąkają zbyt szybko, a tym samym
nie uzyskuje się dostatecznego doczyszczenia w gruncie. Jeżeli kf
jest mniejsze od 10–6, to potrzeba znacznej pojemności do zmagazynowania wód opadowych, co jest niekorzystne z ekonomicznego punktu widzenia. Mogą też wówczas wystąpić warunki beztlenowe,
które niekorzystnie wpływają na funkcjonowanie układu.
Do podziemnego rozsączania ścieków nadają się grunty klasy B, C i D. Grunty klasy A jako zbyt przepuszczalne nie gwarantują właściwego doczyszczenia ścieków i dlatego wymagają zastosowania warstwy wspomagającej z gruntu klasy C. Wartość współczynnika filtracji gruntu można obliczyć ze wzoru:
gdzie:
a – długość boku otworu (0,3 m)
H0 – głębokość wody w otworze na początku pomiaru (t = 0) [m]
Ht – głębokość wody w otworze na końcu pomiaru (t = t) [m]
t – czas trwania pomiaru [s]
Przykład. Obliczyć ilość skrzynek Wavin Aquacell do rozsączania wody z dachu o powierzchni 200m2. Dane do obliczeń:
– budynek jednorodzinny, odprowadzenie wody na teren bez ruchu kołowego
– natężenie opadów deszczu rd = 105 l/s∙ha
– czas trwania deszczu 15 min.
– grunt – piasek średnioziarnisty, przyjęto 0,5 x 10-3 m/s
– dach wykonany z blachodachówki, współczynnik spływu 0,95
Do obliczeń przyjęto skrzynki Wavin Aquacell Lite typu lekkiego o wymiarach 1000x500x400mm (długość x szerokość x wysokość) i współczynniku wypełnienia 0,95.
Obliczenia:
Z uwagi na długość pojedynczej skrzynki L=1m dobrano 6 skrzynek Wavin Aquacell Lite.